 |
Szlak cieszanowski
Stary i Nowy Lubliniec
|
Stary i Nowy Lubliniec
Stary Lubliniec pod względem czasu powstania wyprzedza Nowy Lubliniec o około sto lat. Istniał już w końcu XV wieku, podczas gdy nowa osada powstała na jego gruntach około 1569 roku. Lokowanie Nowego Lublińca to efekt gospodarczych starań Jerzego Jazłowieckiego, hetmana polnego koronnego i starosty lubaczowskiego. Podobnie jak wsie, także istniejące na ich terenie parafie obrządku wschodniego różnią się datą założenia. W Starym Lublińcu cerkiew istniała już w 1 tercji XVI wieku, a w Nowym parafia założona została z inicjatywy Jazłowieckiego dwa lata po lokacji wsi, w 1571 roku.
Za czasów Jana III Sobieskiego obydwie parafie zyskały nowe przywileje. W 1678 roku Jan Karol Lubomirski, ówczesny koniuszy koronny i starosta lubaczowski wystawił dokument dla parocha w Starym Lublińcu. Prawo to zostało potwierdzone przez króla w 1689 roku. Z kolei dokument fundacyjny dla parocha w Nowym Lublińcu potwierdził Jan III jeszcze w 1679 roku.
Odnowienie tego ważnego aktu być może należy powiązać z najazdem tatarskim w 1672 roku. Wówczas to najeźdźcy dokonali spalenia nowolublinieckiej cerkwi. Według źródeł cerkiewnych ocalał obraz Matki Boskiej, który „za napadnięciem Tatarów, po spaleniu przez onych Cerkwi dawnieyszey miał się przez pobożność parafian w ukryciu zatrzymać. Teraz (…) w uszanowaniu w tey okolicy jest, mosiężną sukienką z gwiazdami i koroną przyozdobiony, które rzeczy wszystkie są wyzłocone dobrze”. Otoczona kultem ikona umieszczona była w kaplicy przy nowej cerkwi, wzniesionej w 1676 roku za staraniem miejscowego księdza Jana Skoteńskiego przy pomocy gromady. Świątynia ta uległa zniszczeniu podczas I wojny światowej.
Obecnie w obydwu sąsiadujących ze sobą wsiach istnieją cerkwie murowane wzniesione odpowiednio w 1908 roku w Nowym i w 1927 roku w Starym Lublińcu. Ta ostatnia pełni funkcję rzymskokatolickiej świątyni parafialnej p.w. Przemienienia Pańskiego. W obydwu wsiach istnieją zabytkowe cmentarze oraz interesujące przykłady kamiennych krzyży wotywnych. W centralnej części Nowego Lublińca znajduje się ponadto miejsce po dworze Parnasów.
