Szlak niemirowski Hruszów

Hruszów

Od 2013 roku Hruszów, podobnie jak sąsiedni Budomierz, jest utożsamiany z polsko-ukraińskim przejściem granicznym. Tymczasem dzieje tej osady, na podstawie badań archeologicznych, sięgają średniowiecza. Wzmianka z 1442 roku czyni z Hruszowa jedną z najstarszych osad, która w tym czasie związana była ze starostwem lubaczowskim. W 1554 roku, łącznie z Krowicą, wieś przeszła w ręce prywatne. Stała się własnością Lityńskich - ruskiego rodu szlacheckiego. W 1621 roku bracia: Michał, Mikołaj, Wasyl, Daniło, Samuel i Ksenofont Lityńscy wydali dla o. Antoniego przywilej na założenie w hruszowskim lesie, nad rzeczką Czerniawką, monasteru św. Trójcy. Pięć lat później, w 1626 roku, zgromadzenie to zostało przyłączone do erygowanego właśnie klasztoru bazyliańskiego, położonego na terenie ówczesnego hruszowskiego przysiółka Szczepłoty. Na nowym miejscu monaster znacznie się rozwinął.

Zapewne już około połowy XVII wieku, w czasach Jana Sobieskiego, majątek dworski zmienił właścicieli. Na początku XVIII wieku byli nimi Rozwadowscy. Jeden z nich, szczycący się godnością kasztelana halickiego ufundował w 1715 roku istniejący do dnia dzisiejszego zespół cerkiewny z drewnianą świątynią p.w. św. Michała i wolnostojącą dzwonnicą. Parafia obrządku wschodniego istniała w Hruszowie już w XVI wieku. Z tego najstarszego okresu pochodzą dwie kamienne płyty nagrobne, oparte obecnie o ścianę cerkwi. Zabytki te datowane są na XVI-XVII wiek i być może należy je powiązać z pierwszymi posesorami wsi.

Drewniana cerkiew i związany z nią cmentarz z interesującymi zabytkami plastyki nagrobnej należy obecnie do głównych walorów kulturowych Hruszowa. Z późniejszego okresu pochodzi istniejący na terenie wsi kompleks koszar wojskowych. W jego skład wchodzą: budynki administracji, właściwych koszar, stajen, a także zrujnowany obecnie neogotycki kościół garnizonowy (XIX/XX w.).